Müayinələr
Müayinələr
A vitamini normal görmə, immun sisteminin işləməsi və embrionun inkişafı, dərinin böyüməsi və bütövlüyü və sümüklərin əmələ gəlməsi üçün lazımdır. Bundan əlavə, göz fotoreseptorlarının meydana gəlməsi gözlərin və digər selikli qişaların astarlı səthinin quruluşunu və bütövlüyünü qorumaq üçün lazımdır. A vitamini çatışmazlığı hemeralopiya, göz zədələnməsi və ağır hallarda korluqla nəticələnir. Kəskin və ya xroniki A vitamini artıqlığı zəhərli ola bilər və fetus anormallıqlarına səbəb olur.
İnsan orqanizmi A vitamini istehsal edə bilmir və yalnız qida vasitəsi ilə orqanizmə daxil ola bilir. Tərəvəz və meyvələr karotin mənbəyidir (qaraciyər tərəfindən A vitamininə çevrilən bir maddə), ətdə retinol şəklində olur.
A vitamini qaraciyərdə və yağ toxumasında toplanır (yağda həll olunur); Sağlam yetkin insan bədənində çox miqdarda A vitamini toplanıla bilər. Qanda vitamin nisbətən sabit konsentrasiyası, lazım olduqda depolardan buraxılmasını təmin edən və eyni zamanda qidadan sorulmasını artıran və ya azaldan bir geri bildirim mexanizmi sayəsində qorunur.
A vitamini çatışmazlığı əsasən düzgün qidalanmayanlar və malabsorbsiyası olanlar (malabsorbsiya sindromu) - ilk növbədə çölyak xəstəliyi, kistik fibroz, xroniki pankreatit xəstələri, həmçinin yaşlı insanlar və alkoqolizm və qaraciyər xəstəliyi olan insanlardır.
A vitamininin toksik təsiri əsasən vitamin əlavələrinin sui-istifadəsi ilə əlaqədardır. Bununla birlikdə, bəzən qaraciyər kimi yüksək miqdarda A vitamini olan qidalardan qaynaqlanır.
- Analiz dirsək venasından götürülmüş qan nümunəsində yoxlanılır.
- Analiz 8 saat aclıqdan sonra verilməlidir. Su içmək olar.
- Yüngül qida qəbul olunubsa, ən tez 4 saat sonra analiz vermək olar.
Gecə korluğu və qida maddələrinin bağırsaqdan alınmasını pisləşdirən hallar zamanı yaranan simptomlar üçün A vitamini çatışmazlığını təyin etmək
Çox miqdarda A vitamini qəbulunun səbəb olduğu toksiklik səviyyəsini təyin etmək.
A vitamini çatışmazlığı və ya ümumi qidalanma əlamətləri üçün:
- gecə korluğu
- quru gözlər, dəri, saçlar,
- xoralar və buynuz qişanın zədələnməsi
- dərinin incəlməsi
- dəridə boz-yaşıl ləkələr,
- xroniki infeksiyalar
- anemiya.
Malabsorbsiya xəstəliyi üçün A vitamini səviyyələrini izləmək üçün A vitamini anormallığı ilə əlaqəli xəstəliklər:
- çölyak xəstəliyi
- spastik kolit,
- Crohn xəstəliyi.
A vitamininin toksik təsirini göstərən simptomlar üçün:
- Baş ağrısı,
- Ürəkbulanma və qusma
- Diplopiya və ya bulanıq görmə,
- yorğunluq
- zəiflik
- başgicəllənmə
- infarkt
- əsəbilik,
- əzələ ağrısı
- sümüklərdə və oynaqlarda ağrı,
- sürətli çəki itkisi,
- saç tökülməsi,
- selikli qişanın quruluğu,
- qaşınma
- qaraciyər disfunksiyası,
- ağız künclərindəki çatlar,
- dilin iltihabı (glossit).
- Norma daxilində olan dəyərlər hal-hazırda kifayət qədər A vitamininə sahib olduğunu göstərir. Ancaq analiz bədəndəki ehtiyatının nə olduğunu ortaya qoymur. Qanda A vitamininin konsentrasiyası ehtiyatları tükənənə qədər sabit səviyyədə saxlanılır. Buna görə, A vitamininin aşağı səviyyədə olması bütün ehtiyatların tükəndiyini və xəstədə çatışmazlıq olduğunu göstərir.
- A vitamini səviyyəsinin artması, bir qayda olaraq, bədənin onu toplama qabiliyyətinin tükəndiyini və artıq A vitamininin qan içində dövr etdiyini və toxumalarda toplana biləcəyini, zəhərli təsir göstərdiyini göstərir.