Zülal elektroforezi (total protein, albumin, qlobulin fraksiyaları)

Qan serumunun ümumi zülalına normal olaraq müəyyən bir keyfiyyət və kəmiyyət nisbətində albumin və globulinlər daxildir. Qanda olan ümumi zülalın 5 əsas fraksiyasını müəyyən etmək mümkündür. Plazmanın əsas zülal hissəsi albümindir. Ümumi zülalın təxminən 2/3 hissəsini təşkil edir. Elektroforez yolu ilə aşkar olunan digər serum fraksiyalarına aşağıdakılar daxildir: alfa-1 (əsasən alfa-1-antitripsin), alfa-2 (alfa-2-makroglobulin və haptoglobin), beta (transferrin və C3 komponenti) və qamma globulinləri (immunoglobulinlər). Müxtəlif kəskin və xroniki iltihabi proseslər və şiş xəstəlikləri, protein fraksiyalarının normal nisbətində dəyişiklik törədir.

Monoklonal gammopatiyaların diaqnozunda protein fraksiyalarının öyrənilməsi xüsusi rol oynayır. Bu xəstəlik qrupuna çoxsaylı miyeloma, mənşəyi bilinməyən monoklonal gammopatiya, Waldenstrom makroqlobulinemiya və digər bir neçə xəstəlik daxildir. Bu xəstəliklər, bir növ (bir idiotip) immunoglobulinlərin nəzarətsiz  istehsalının olduğu B-linfositlərin və ya plazma hüceyrələrinin klon yayılması ilə xarakterizə olunur. Elektroforezdən istifadə edərək monoklonal gammopatiyası olan xəstələrin serum zülalını ayırarkən xarakterik dəyişikliklər müşahidə olunur - gamma globulin bölgəsində M-pik və ya M-protein adlanan dar bir sıx bant meydana çıxır. M-pik hər hansı bir immunoglobulinin həddindən artıq istehsalını əks etdirə bilər (həm çox miyelomda IgG, həm də Waldenstrom makroglobulinemiyasında IgM və mənşəyi bilinməyən monoklonal gammopatiyada IgA). Qeyd etmək lazımdır ki, çoxsaylı miyeloma xəstələrinin 10% -ində proteinogramda hər hansı bir anomaliyaya rast gəlinmir.

Qan serumunun protein fraksiyalarının tədqiqi müxtəlif immun çatışmazlığı sindromlarının diaqnozu üçün istifadə olunur. Buna misal olaraq, bütün immunoglobulin siniflərinin konsentrasiyasının azaldığı Bruton agammaglobulinemiyasıdır. Bruton xəstəliyi olan bir xəstənin serum protein elektroforezi, qamma globulin bandının olmaması və ya olduqca aşağı intensivliyi ilə xarakterizə olunur. Aşağı alfa-1-band sıxlığı, alfa-1-antitripsin çatışmazlığının xarakterik bir diaqnostik əlamətidir.