Qan qrupu (Qrifols)

15 Azn

ABO qan qrupu, qan plazmasında qırmızı qan hüceyrələrinin və antikorların səthində antigenlərin olub-olmadığını əks etdirən bir sistemdir

Eritrositlər səthində siqnal molekullarını - antigenləri - aqqlutinogenləri daşıyırlar. Eritrosit molekuluna bitişik iki əsas antigen A və B antigenləri vardır. Qan qrupları bu antigenlərin olması və ya olmaması ilə təyin olunur. Eritrositlərində antigen A olan insanların qanı ikinci qrupa - A (II), eritrositlərində B antigeni olanların qanı üçüncü qrupa - B (III) aiddir. Hər iki A və B antigenləri eritrositlərdə varsa, bu dördüncü qrupdur - AB (IV). Bəzən bu antigenlərin heç biri eritrositlərin üzərində aşkarlanmır - bu 1 ci qan qrupudur - O (I).

Normalda , orqanizmimiz eritrositlərdə olmayan antigenlərə (A və ya B) qarşı əkscisimlər istehsal edir - bunlar qan plazmasında olan aqqlutininlərdir. Yəni ikinci qan qrupu olan insanlar - A (II) - eritrositlərdə antigenə sahibdirlər və plazmada B antigenlərinə qarşı əkscisimlərə rast gəlinir - bunlara anti-B (beta-aqlutinin) deyilir. Plazmadakı eritrositlər və aqqlutininlərin səthindəki eyni antigenlər (aqqlutinogenlər) (A və alfa, B və beta) bir-biri ilə reaksiya göstərərək, eritrositlərin “yapışmasına” gətirib çıxardığından, bir insanın qanında tapıla bilməzlər.

ABO qrup sisteminin kəşfi qan köçürmələrinin niyə bəzən uğurlu olduğunu, bəzən də ciddi fəsadlara səbəb olduğunu anlamağa imkan verdi. Məsələn, antigen B-yə qarşı əkscisimcikləri olan ikinci qan qrupu - A (II) olan bir insana üçüncü qan qrupu - B (III) qan köçürülürsə, antigenlər və əkscisimlər arasında qırmızı qan hüceyrələrinin yapışması və parçalanması və ölümə qədər nəticələri ola bilər. Bu səbəbdən qan qrupları qanköçürmə  zamanı uyğun olmalıdır.

Qan qrupu, standart antigenləri və əkscisimləri olan serumdan istifadə edərək eritrosit yapışmasının olması və ya olmaması ilə təyin olunur.

.

  • Analizdən 24 saat əvvəl alkoqol qəbul etməmək
  • Analizə 2 saat qalmış qida qəbul etməmək (təmiz, qazsız su içmək olar). Körpə uşaqlarda növbəti qidanın verilməsindən öncə analiz vermək lazımdır.
  • Analiz verməzdən 30 dəqiqə qabaq fiziki və emosional gərginliyi aradan götürmək

Şəxsə təhlükəsiz şəkildə verilə bilən qanı tapmaq üçün. Qan köçürülənin, yəni köçürüləcək insanın qanına uyğun olduğundan əmin olmaq vacibdir. Donor qanında və ya onun tərkib hissələrində resipientin eritrositlərində aşkar olunmuş antigenlərə qarşı əkscisim  varsa, damar yatağında eritrositlərin parçalanması ilə nəticələnən ağır transfuziya reaksiyası yarana bilər

Qan köçürülməsindən əvvəl - həm ehtiyacı olanlara, həm də donorlara.

Qanın və onun komponentlərinin transfuziyası adətənə aşağıdakı hallarda tələb olunur:

  • ağır anemiya
  • əməliyyat zamanı və ya sonrasında qanaxma
  • ağır yaralanmalar
  • hər hansı mənşəli çox qan itkisi,
  • xərçəng və kimyəvi terapiyanın yan təsirləri,
  • qan laxtalanma pozğunluqları, xüsusilə hemofiliya.
  • Əməliyyatdan əvvəl.

Nəticələrə əsasən  insan qanı eritrositlərdəki antigenlərin və qanda mövcud olan əkscisimlərin mövcudluğuna əsasən dörd qrupdan birinə aiddir.

qan qrupuəkscisimlər
O (I)α və β
A (II)β
B (III)α
AB (IV)heç biri