Qəbizlik

Qəbzlik həzm sistemində tezt-tez rast gəlinən pozulmadır. Bir-çox hallarda bağırsaqlarda qidadan çox su sorulması nəticəsində yaranır.  Qida bağırsaqda nə qədər yavaş hərəkət edərsə, bağırsaq o qədər çox su sorur, nəticədə nəcis kütləsi quru və sərt formalaşır. Belə halda bağırsağı boşaltmaq çətinliklə baş verir.

Mümkün səbəblər

• Qidada liflərin çatışmazlığı
• Fiziki hərəkətsizlik
• Bəzi dərman maddələri
• Süd və süd məhsulları
• Hamiləlik
• Yaşlanma
• İşlədicilərin həddən çox istifadəsi
• Yetərincə su içilməməsi
• Yoğun bağırsaqlarda çapıq toxumasl, divertikul, bağırsağın daralması
• Bağırsağın hərəkətini yavaşıdan xəstəliklər: hipotireodizm, diabet, qırmızı qurdeşənəyi, skleroderma, xərçəng, Parkinson xəstəliyi,  dağınıq skleroz və s.

 Uşaqlarda qəbizlik

Uşaqlarda qəbizlik, həzm sistemi problemləri səbəbiylə defekasiyanın çətinləşdiyi və nizamsızlaşdığı vəziyyətə aiddir. Qəbizlik uşaqlar arasında çox yaygın bir problemdir və bir çox fərqli səbəb ola bilər.

Müalicə

Bir-çox hallarda qəbzlik sağlamlıq üçün bir təhlükə olmadan öz-özünə keçib gedir. Təkrarlanan qəbzliyin müalicəsi əsasən həyat tərzini dəyişməklə, yəni daha çox aktivlik, lifli qida qəbulu, çoxlu maye qəbulu ilə həyata keçirilir.

İşlədici dərmanlar qəbzlik hallarının çoxunu uğurla müalicə edirlər, lakin yadda saxlamaq lazımdır ki, belə dərmanlar diqqətlə və yalnız məcbur olduqda istifadə olunmalıdır.

Qəbizlik müalicəsi

Qəbizlik, həzm sistemində yaranan narahatlıqlardan biridir və bir çox hallarda sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaratmadan öz-özünə keçib gedir. Müvəqqəti qəbizlik adətən qidalanma rejiminin pozulması, stress və ya az hərəkətlilik səbəbindən yaranır. Bununla belə, təkrarlanan və ya uzunmüddətli qəbizlik həm həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər, həm də bağırsaq problemlərinin göstəricisi ola bilər. Qəbizlik problemini aradan qaldırmaq üçün həyat tərzində dəyişikliklər etmək vacibdir. Daha çox fiziki aktivliklə məşğul olmaq, qida rasionuna liflə zəngin meyvə və tərəvəzlər əlavə etmək və kifayət qədər maye qəbul etmək problemin həllində mühüm rol oynayır.
Bəzi hallarda işlədici dərmanlar qəbizlik hallarını uğurla müalicə edir, lakin bu dərmanlardan istifadə diqqətlə aparılmalıdır. İşlədici vasitələrdən yalnız həkim məsləhəti ilə və məcbur qaldıqda istifadə etmək tövsiyə olunur. Çünki onların uzun müddət istifadəsi bağırsaqların təbii fəaliyyətinə mənfi təsir göstərə bilir.
Qəbizlik əlamətləri davamlı və ya ağrılı olduqda, həkimə müraciət edərək problemin əsas səbəbini müəyyənləşdirmək və uyğun müalicəyə başlamaq vacibdir. Sağlam Ailə-yə müraciət edə bilərsiniz.

Qəbizlik üçün dərman adları

Qəbizlik üçün dərman adları bağırsaqların fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq və nəcisin yumşaldılmasını təmin etmək üçün istifadə olunan vasitələrdir. Qəbizliyi aradan qaldırmaq üçün həkim məsləhəti ilə bir sıra dərmanlardan istifadə etmək mümkündür. Ən çox istifadə olunan dərmanlar aşağıdakılardır:

• Laksatiflər (yumşaldıcı dərmanlar): Bağırsaqları yumşaldaraq nəcisin çıxmasını asanlaşdırır. 
• Osmoz təsirli dərmanlar: Bağırsaqda suyun miqdarını artıraraq yumşaq nəcis çıxmasına kömək edir. 
• Stimulyator dərmanlar: Bağırsaqları hərəkətə gətirərək qəbizliyi aradan qaldırır. 
• Həzm sistemini tənzimləyən dərmanlar: Mədə-bağırsaq traktını rahatlaşdıraraq qəbizliyi azaldır. 

Bu dərmanları istifadə etməzdən əvvəl mütləq həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur. Çünki qəbizliyin səbəbini araşdırmaq və problemə uyğun dərman təyin etmək lazımdır. 

Südəmər uşaqlarda qəbizlik

Südəmər uşaqlarda qəbizlik tez-tez rast gəlinən bir problemdir və əsasən ana südünün tərkibi, uşağın qidalanması və həzm sisteminin hələ tam inkişaf etməməsi ilə bağlı olur. Bu hallarda aşağıdakı üsulları tətbiq edərək problemi aradan qaldırmaq mümkündür:

• Ananın qidalanmasını nəzərdən keçirmək: Ana lifli qidalar, meyvə və tərəvəzlər qəbul etməlidir ki, süd vasitəsilə körpənin həzm sistemi yaxşı işləsin.
• Uşağa əlavə maye vermək: Əgər həkim məsləhət görürsə, az miqdarda su və ya xüsusi çaylar verilə bilər.
• Masaj və idman hərəkətləri: Uşağın qarnına yumşaq masajlar etmək və ayaqlarını dairəvi hərəkətlərlə oynatmaq bağırsaq hərəkətlərini artırır.
• Probiotiklər: Həkim məsləhəti ilə faydalı bağırsaq bakteriyaları tərkibli damcılar istifadə edilə bilər.

Əgər bu üsullar nəticə verməzsə, pediatrla məsləhətləşmək lazımdır.

Uşaqlarda qəbizlik

Uşaqlarda qəbizlik adətən düzgün olmayan qidalanma, fiziki aktivliyin azlığı və stress səbəbindən baş verir. Uşaqların bağırsaq problemlərini aradan qaldırmaq üçün aşağıdakı məqamlara diqqət etmək lazımdır:

• Düzgün qidalanma: Uşağın qida rasionuna daha çox lifli qidalar, meyvə və tərəvəzlər əlavə etmək lazımdır.
• Kifayət qədər su içmək: Gün ərzində kifayət qədər su qəbul etmək bağırsaqların normal işləməsinə kömək edir.
• Hərəkətli olmaq: Oyun, qaçış və digər fiziki fəaliyyətlər həzm prosesini yaxşılaşdırır.
• Tualet vərdişlərinin formalaşdırılması: Uşağı müntəzəm olaraq tualetə getməyə təşviq etmək vacibdir.

Uşaqlarda qəbizlik uzun müddət davam edərsə, pediatrın köməyindən istifadə etmək tövsiyə olunur.

Köp və qəbizlik

Köp və qəbizlik həzm sistemində qazların toplanması və bağırsaq hərəkətlərinin azalması nəticəsində yaranan ümumi bir problemdir. Əsas səbəbləri:

1. Düzgün olmayan qidalanma: Yağlı və qaz əmələ gətirən qidaların çox qəbulu (paxlalılar, qazlı içkilər və s.).
2. Tələskən yemək: Yavaş və yaxşı çeynəmədən yemək hava udulmasına səbəb olur.
3. Stress: Həzm sisteminə mənfi təsir göstərərək köp və qəbizlik yarada bilər.

Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün aşağıdakı tədbirlər görülə bilər:

1. Qaz əmələ gətirən qidalardan uzaq durmaq.
2. Yemək zamanı yavaş çeynəmək və tələsməmək.
3. Probiyotiklər qəbul etmək.
4. Həkimin məsləhəti ilə köp əleyhinə dərmanlardan istifadə etmək.

Köp və qəbizlik müalicəsi zamanı əsas səbəb tapılır, bundan sonra problemin aradan qaldırılmasına yönəlik prosedurlara başlanılır. 

Xroniki qəbizlik

Xroniki qəbizlik uzun müddət davam edən və gündəlik həyat keyfiyyətini aşağı salan bir problemdir. Bu vəziyyət əsasən pis qidalanma vərdişləri, az hərəkətlilik, stress və həzm problemləri ilə bağlıdır. Xroniki qəbizlik aşağıdakı problemlərə səbəb ola bilər:

1. Daimi qarın ağrıları və narahatlıq.
2. İştahsızlıq və enerjisizlik.
3. Həzm problemləri və şişkinlik.

Xroniki qəbizliyi aradan qaldırmaq üçün aşağıdakı addımları atmaq tövsiyə edilir:

• Sağlam qidalanma: Bol su içmək və lifli qidalara üstünlük vermək.
• Fiziki aktivlik: Daimi idman və gündəlik yürüşlər həzm sistemini stimullaşdırır.
• Stressi azaltmaq: Rahatlaşdırıcı məşqlər və meditasiya bağırsaq funksiyasını yaxşılaşdıra bilər.
• Həkim məsləhəti ilə dərman istifadəsi: Əgər qəbizlik ciddi problem yaradırsa, həkimin yazdığı dərmanlardan istifadə edilməlidir.

Vaxtında tədbirlər görmək və həyat tərzini dəyişmək xroniki qəbizliyin qarşısını almağa kömək edəcək.

Ümumiyyətlə, qəbizlik uzun müddət davam edərsə, ciddi problemlərə yol aça bilər ki, bunun üçün vaxtında həkimə müraciət etmək tövsiyyə olunur. Sağlam Ailə-nin peşəkar həkimlərinə etibar edə bilərsiniz.