Böyrək xərçəngi hansı yaşlarda daha çox olur?
Böyrək xərçəngi əsasən 50 yaşdan yuxarı insanlarda daha çox rast gəlinir. Lakin xəstəlik gənc yaşlarda da meydana çıxa bilər. Risk yaşla artdığı üçün 40 yaşdan sonra mütəmadi müayinələr tövsiyə olunur.
Böyrək xərçəngi nədir?
Böyrək xərçəngi böyrək hüceyrələrinin nəzarətsiz şəkildə böyüyərək şiş əmələ gətirdiyi ciddi bir xəstəlikdir. Böyrək, bədənin maye balansını və toksinlərin atılmasını tənzimləyən vacib orqandır. Buna görə də bu xəstəlik erkən mərhələdə aşkarlanmasa, sağlamlıq üçün təhlükə yarada bilər. Böyrək şişi həm böyrəyin özündə, həm də bədənin digər orqanlarına metastaz verə bilər.
Böyrək xərçənginin əsas əlamətləri
Böyrək xərçəngi çox vaxt erkən mərhələdə simptom vermir, lakin müəyyən əlamətlər xəstəliyi göstərir:
- Sidikdə qan – ən çox rast gəlinən əlamətdir. Sidiyin rəngi qırmızı və ya tünd ola bilər.
- Bel və yan tərəfdə ağrı – davamlı və səbəbsiz ağrı hiss edilə bilər.
- Böyrək nahiyəsində şiş və ya şişkinlik – bəzi hallarda şiş əl ilə hiss edilə bilər.
- Yorğunluq və iştah itkisi – ümumi halsızlıq və enerji azalması müşahidə oluna bilər.
- Ağırsız kilo itkisi – səbəbsiz olaraq kilo vermək də xəbərdarlıq əlamətidir.
Bu simptomlardan hər hansı biri hiss olunarsa, həkimə müraciət etmək vacibdir.
Diaqnoz üsulları
Böyrək xərçəngi diaqnozu müxtəlif üsullarla qoyulur və xəstənin vəziyyətinə görə fərqlənir:
- Ultrasonoqrafiya – böyrəkdə şiş və ya anormallıqları aşkar etmək üçün ilkin və sadə üsuldur.
- Kompüter tomoqrafiyası (KT) – şişin ölçüsü və yayılma dərəcəsini dəqiqliklə göstərir.
- Maqnit rezonans tomoqrafiyası (MRT) – şişin yerləşdiyi bölgə və toxumalar barədə detallı məlumat verir.
- Sidik və qan analizləri – böyrəyin funksiyasını yoxlamaq və şişin təsirini izləmək üçün istifadə olunur.
Erkən diaqnoz, böyrək xərçəngi müalicəsində uğur şansını artırır.
Müalicə metodları
Böyrək xərçəngi müalicəsi, şişin ölçüsü, mərhələsi və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə görə fərqlənir:
- Cərrahi əməliyyat – şişin və ya bütün böyrəyin çıxarılması ən geniş yayılmış müalicə üsuludur.
- Radioterapiya – şiş hüceyrələrini məhv etmək və böyüməsini dayandırmaq üçün tətbiq olunur.
- İmmunoterapiya – bədənin immun sistemini gücləndirərək xərçəng hüceyrələrinə qarşı mübarizə aparır.
- Hədəf terapiya və kimyaterapiya – şişin spesifik hüceyrələrini hədəfləyərək müalicə edir.
- Aktiv izləmə – kiçik və yavaş böyüyən şişlərdə, həkimlər mütəmadi yoxlamalarla vəziyyəti izləyir, dərhal müalicə etməyə ehtiyac olmaya bilər.
Müalicənin seçimi, həkim və xəstə arasında ətraflı müzakirədən sonra qərarlaşdırılır. Erkən müdaxilə və mütəmadi müayinələr xəstəliyin uğurla idarə olunmasını təmin edir.