Burun axması burun dəliklərindən selik (mucus) axmasıdır.
Mucus burun boşluğundakı hüceyrələr tərəfindən istehsal olunan qoruyucu bir maddədir və tənəffüs edilən havanı nəmləndirir. Tənəffüs yolu ilə xaricdən alınaraq ağciyərlərə gedərək problem yarada biləcək toz, çiçək tozcuqları və bakteriya kimi maddələrə qarşı da bariyer rolunu oynayır.
Hər gün burunda selik əmələ gəlir. Ancaq əmələ gələn selik tüpürcəklə qarışaraq udulur və insan selik istehsalının fərqində olmur. İnfeksiya və iltihab kimi hallar mucus istehsalının artmasına səbəb ola bilər. Həddindən artıq selik burundan xaric olaraq, burun axmasına səbəb olur.
Burun axmasının səbəbləri nələrdir?
Allergiya
Allergiyalar burun axmasının ən çox görülən səbəblərindəndir. Toz, bitki tozcuqları və heyvan tükləri kimi allergenlər allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. allergiya; baş ağrısı, asqırma, boğaz ağrısı kimi simptomlara səbəb ola bilər. Tənəffüslə keçən allergenlər burun nahiyəsini qıcıqlandıra və mucus istehsalını artıra bilər. Ev gənəsi allergiyası kimi allergiyalarda gecə qıcıqlandırıcıya məruz qalmaq səhərlər burun axmasına səbəb ola bilər. Bəzi allergiya növləri isə, əksinə, gecə burun axmasına səbəb olur.
Soyuq hava
Soyuqdəymə, yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası, burunda selikli qişanın iltihabına səbəb ola və nəticədə mucus istehsalının artmasına səbəb ola bilər. Soyuqdəymə burun tıxanıqlılığı, eləcə də burun axmasına səbəb ola bilər. Öskürək, boğaz ağrısı, yorğunluq; soyuqdəymə əlamətləri arasındadır.
Sinuzit
Sinüzit burun nahiyəsində hava boşluqlarının (sinusların) iltihabı nəticəsində baş verir. Bu iltihab həm də burunda selik istehsalını artırır. Burun axmasına əlavə olaraq, sinüzit baş ağrısı, burun tıxanıqlılığı və üz bölgəsində ağrı kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Burun çəpəri əyriliyi
Burun keçidindəki divarın dəyişməsi və əyri qalması vəziyyətinə çəpər əyriliyi deyilir. Bu vəziyyəti daha sadə izah etsək, iki burun dəliyindən keçəndə ortadakı divarın əyri olmasıdır. Çəpər əyriliyi anadangəlmə ola bilər və ya travma nəticəsində yarana bilər. Bu, sinuslarda təkrarlanan infeksiyalara, burun keçidlərinin iltihabına və buna görə də mucus istehsalının artmasına səbəb ola bilər. Çəpər əyriliyi birtərəfli burun axıntısının səbəblərindən biridir.
Qrip
Qrip virusu infeksiyası nəticəsində yaranan qrip burun selikli qişasının iltihabına səbəb ola bilər. Qrip burun axıntısı ilə yanaşı qızdırma, əzələ ağrısı, titrəmə, baş ağrısı, burun tutulması və yorğunluq kimi simptomlara da səbəb ola bilər.
Bəzi Dərmanlar
Bəzi dərmanlar istifadə edildikdən sonra selik əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər.Bu dərman qrupları; İbuprofen və aspirin kimi qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanlar , antidepressantlar, sedativlər və qan təzyiqi müalicəsində istifadə edilən bəzi vasitələr sıralana bilər.
Hormonal dəyişikliklər
Hormonal balanssızlıqlar burundakı damarların iltihabına və genişlənməsinə səbəb olur. Bu, burun axmasına səbəb ola bilər. Hormonal dəyişikliklər səbəbiylə burun axması adətən yetkinlik yaşına çatmış, doğuşa nəzarət həbləri istifadə edən və ya hormon əvəzedici terapiya alanlarda olur.
Quru hava
Quru hava təkcə dərini deyil, həm də burun keçidini quruda bilər. Bu qurutma burundakı maye balansını pozaraq iltihaba səbəb olur. İltihab da burun axmasına səbəb ola bilər.
Burun polipləri
Burun polipləri burundakı selikli qişanın iltihabı nəticəsində əmələ gələn xoşxassəli strukturlardır. Selikli qişanın iltihabı burun axmasına və postnazal axıntıya səbəb ola bilər. Burun polipi olan insanlarda qoxu itkisi, xoruldama, baş ağrısı kimi şikayətlər də xəstəlik əlamətlərinə əlavə edilə bilər.
Həddindən artıq burun spreyindən istifadə
Burun tənəfüsünü dəstəkləmək üçün burun spreyləri istifadə olunur. Ancaq bu spreylərin həddindən artıq istifadəsi rebound effekti yaradaraq burunda iltihabı və axıntını artıra bilər.
Acılı Qidalar
Acılı qidalar sinuslardakı sinirləri həddindən artıq stimullaşdıraraq burun axmasına səbəb ola bilər. Selikli qişa ədviyyatı qıcıqlandırıcı kimi qəbul edir və qoruyucu rejimə keçir. Burun keçidlərindən qıcıqlandırıcı ədviyyatı təmizləmək üçün mucus istehsalı artır. Bu vəziyyət davamlı burun axmasına səbəb olmur, ədviyyatlı yeməklər qəbul etdikdən qısa müddət sonra axıntı bitir.
Hamiləlik
Hamiləlik dövründə hormonal dəyişikliklər mucus istehsalını artıra bilər, bu da uzun müddətli burun axmasına səbəb olur. Hamilə qadınların təxminən 20% -i bu problemlə qarşılaşır. Əksər qadınlarda bu vəziyyət doğuşdan sonra yox olur.
