Antimitoxondrial antikorlar, qısaca AMA, mitoxondrial membranın komponentlərinə qarşı yönəlmiş autoantikorlardır.
Antimitoxondrial antikorlar mitoxondriyaya, yəni piruvat dehidrogenaza antigen kompleksinə qarşı yönəlmiş immun sisteminin antikorlarıdır.
Antimitoxondrial antikorlar 9 alt tipə bölünür (AMA-M1-dən AMA-M9). Alt tipdən asılı olaraq müxtəlif xəstəlik assosiasiyaları məlumdur. Anti-M2, -M4, -M8 və -M9 antikorları xüsusi olaraq qaraciyər hüceyrələrinin mitoxondriyalarına qarşı yönəldilir və autoimmun xəstəlik olan "ilkin biliyar xolangit" (PBC) zamanı ən kiçik öd yollarının məhv edilməsi ilə əlaqələndirilir.
AMA-M2 (budaqlanmış zəncirli alfa-keto turşusu dehidrogenaz kompleksi) - ilkin biliar sirrozun diaqnostikası üçün ferment immunoanalizi ilə insan zərdabında mitoxondrial antigen M2 alt növünə qarşı IgG antikorlarının kəmiyyətcə müəyyən edilməsi üçün nəzərdə tutulub.
Hansı xəstəliklərdə müşahidə olunur:
- Birincili biliar sirroz və xolangit(antikorlar PBC olan insanların 95%-ində aşkar edilir)
- Kollagenoz və antifosfolipid sindromu
- Xroniki aqressiv hepatit
- Sistemik skleroz və qırmızı qurd eşǝnəyi
- Sifilis
- Hepatomeqaliya
Anti AMA M2 Nədir?
Anti AMA M2, bədənin immun sisteminin mitoxondriya adlı hüceyrədaxili orqanoidləri hədəf alaraq yaratdığı xüsusi antikorlardır. Normalda bildiyimiz kimi immun sistemi xarici mikroorqanizmlərlə mübarizə aparmaq üçün işləyir. Lakin bəzi hallarda immun sisteminin səhvən bədənin öz hüceyrələrinə qarşı reaksiya verməsi nəticəsində autoimmun xəstəliklər inkişaf edə bilir. Anti AMA M2 antikoru da məhz belə bir vəziyyətdə yaranır və əsasən qaraciyər hüceyrələrində yerləşən mitoxondriyalara hücum edir.
Bu antikorların aktivliyi adətən ilkin biliar xolangit (PBC) və biliar sirroz kimi qaraciyər xəstəliklərinin diaqnozunda mühüm rol oynayır. Xəstəliyin inkişafı zamanı qaraciyərin kiçik öd yolları iltihablanır və zamanla daralaraq öz funksiyasını itirir. Bu da qaraciyərin normal fəaliyyətinə mane olur. Bunun nəticəsində öd ifrazı azalır.
Bəs nə edə bilərik? Bu halda yaxşı olardı ki, analiz verərək dəqiq nəticələr əldə edə bilək. İlk əvvək Anti AMA M2 testini vermək lazımdır. Bu test, insan qanında mitoxondrial antigen M2-yə qarşı yaranmış IgG antikorlarını müəyyən etmək üçün aparılır. Anti AMA M2 testi qaraciyər xəstəliklərinin erkən diaqnozunda və xəstəliyin gedişatını izləmək üçün olduqca vacibdir.
Anti Mitokondriyal Antikor nədir?
Anti mitokondriyal antikorlar (AMA), immun sisteminin mitoxondriyaya qarşı yaratdığı antikorlardır. Mitoxondriya hüceyrələrin enerji istehsal edən hissəsidir və normal şəraitdə immun sisteminin hədəfi olmamalıdır. Lakin bəzi xəstəliklər zamanı bədənin immun sistemi mitoxondriyaları yad bir element kimi qəbul edir və onlara qarşı antikorlar yaradır.
Bu antikorların əsas funksiyası mitoxondriyaya hücum edərək onun fəaliyyətini pozmaqdır. Bu vəziyyət isə müxtəlif autoimmun xəstəliklərə yol açır. Anti mitokondriyal antikorlar ümumilikdə doqquz alt qrupa bölünür. Bu alt qruplar AMA-M1-dən AMA-M9-a qədərdir. Hər biri müxtəlif xəstəliklərlə əlaqələndirilir.
Xüsusilə AMA-M2, M4, M8 və M9 alt növləri qaraciyər xəstəlikləri ilə əlaqəlidir. İlkin biliar xolangit zamanı ən çox rast gəlinən antikorlar arasında yer alırlar. Bu antikorlar kiçik öd yollarını məhv edərək qaraciyərin işləmə funksiyalarına ciddi təsir göstərir.
Bəzi autoimmun xəstəliklər, məsələn, kollagenoz və antifosfolipid sindromu, sistemik skleroz, lupus (qırmızı qurd eşənəyi) və xroniki aqressiv hepatit də AMA antikorlarının aktivliyi ilə əlaqələndirilir. Bundan başqa, bəzi infeksion xəstəliklər, o cümlədən sifilis də AMA səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb ola bilir.
AMA M2 Pozitiv nə deməkdir?
AMA M2 testinin pozitiv çıxması orqanizmdə mitoxondriyalara qarşı immun hücumun mövcud olduğunu göstərir. Bu nəticə qaraciyərlə bağlı müəyyən autoimmun xəstəliklərin olma ehtimalını artırır.
Bu antikorun yüksək olması aşağıdakı xəstəliklərdə müşahidə olunur:
- Birincili biliar sirroz və xolangi
- Kollagenoz və antifosfolipid sindromu
- Xroniki aqressiv hepatit
- Sistemik skleroz və qırmızı qurd eşǝnəyi
- Sifilis
- Hepatomeqaliya
- İlkin biliar xolangit (PBC) və biliar sirroz. Bu xəstəlik qaraciyərin öd yollarının iltihabı və daralması ilə nəticələnir. PBC olan xəstələrin təxminən 95%-də AMA M2 pozitiv çıxır.
- Kollagenoz və antifosfolipid sindromu. Bu xəstəliklər orqanizmdə qan laxtalanması və müxtəlif toxumalarda iltihaba səbəb olur.
- Xroniki aqressiv hepatit. Qaraciyərin uzunmüddətli iltihabı nəticəsində toxuma zədələnməsi və qaraciyər çatışmazlığı yarana bilər.
- Sistemik skleroz və qırmızı qurd eşənəyi (lupus). Bu xəstəliklər autoimmun mənşəli olub bədənin müxtəlif orqanlarını təsirləndirir.
- Sifilis. Bəzi hallarda infeksion xəstəliklər AMA səviyyəsinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər.
- Hepatomeqaliya. Qaraciyərin normadan böyük olması və qaraciyər toxumalarında dəyişikliklər müşahidə olunduqda AMA M2 testi müsbət nəticə verə bilər.
AMA M2 pozitiv çıxan xəstələr mütləq həkim nəzarətində olmalı və əlavə müayinələrdən keçməlidirlər. Xəstəliyin mərhələsindən asılı olaraq həkimlər uyğun müalicə metodlarını müəyyən edə bilər.
Sağlam Ailə-yə müraciət edərək həm test verə, həm dəqiq cavabları ala, həm də peşəkar həkim dəstəyi ilə sağlamlığınıza qovuşa bilərsiniz.