Sink nədir? Sink insan sağlamlığı üçün həyati əhəmiyyət daşıyan əsas minerallardan biridir. 300-dən çox fermentin aktivliyinə təsir edən və orqanizmin normal fəaliyyətini təmin etmək üçün vacib olan bu vitamin, metabolizm, həzm, sinir sistemi və immun müdafiə mexanizmləri üçün mühüm rol oynayır. Uşaqlıq, gənclik və hamiləlik dövründə sinkin kifayət qədər qəbulu bədən inkişafını və hüceyrə yenilənməsini dəstəkləyir. Sink, DNT sintezi və protein istehsalı üçün də əsas komponentlərdən biridir. Bu səbəbdən toxumaların bərpası və yeni hüceyrələrin yaranması üçün zəruridir. Bundan əlavə, hormon balansını tənzimləyərək həm qadınlarda, həm də kişilərdə reproduktiv sağlamlığa müsbət təsir göstərir.
Sinkin ən vacib xüsusiyyətlərindən biri də bədənin onu ehtiyatda saxlaya bilməməsidir. Bu səbəbdən bu vitamin mütəmadi olaraq qida vasitəsi olaraq qəbul edilməlidir. Orqanizmdə sink ehtiyatı yaranmadığı üçün düzgün qidalanmaq və bu mineralın mənbəyi olan qidalardan kifayət qədər istifadə etmək çox vacibdir.
Sink vitamin
Sink vitamin termini əslində düzgün olmasa da, bu mineralın bədən üçün vacibliyini ifadə etmək üçün tez-tez istifadə olunur. Vtamin sink adətən immun sisteminin gücləndirilməsi, hüceyrə yenilənməsi və enerji istehsalında mühüm rol oynayır. Bədəndə sink vitamin kifayət qədər olmadıqda, bədənin xəstəliklərə qarşı müqaviməti zəifləyir, yaralar gec sağalır və saç, dırnaq, dəri problemləri ortaya çıxır. Xüsusilə uşaqlar və hamilə qadınlar üçün onun kifayət qədər qəbul edilməsi vacibdir.
Sink faydaları
Sink faydaları orqanizmin bir çox sistemini dəstəkləyir və müxtəlif xəstəliklərin qarşısını almaqda mühüm rol oynayır:
Dərini qoruyur və təmizləyir, sızanaq və qızartıları azaldır.
Yaraların sağalmasını sürətləndirir, hüceyrə yenilənməsini dəstəkləyir.
Dırnaqları gücləndirir, onların qırılmasının qarşısını alır.
Sümük quruluşunu möhkəmləndirir, osteoporozun qarşısını alır.
Menstruasiya dövrünü tənzimləyir və ağrıları azaldır.
Saçların sağlam və parlaq görünüşünü təmin edir, tökülmənin qarşısını alır.
Cinsi sağlamlığı dəstəkləyir, xüsusilə kişi reproduktiv sistemi üçün mühüm rol oynayır.
İmmuniteti gücləndirir, bədəni soyuqdəymə, qrip və virus infeksiyalarına qarşı qoruyur.
Hormon balansını qoruyur və sonsuzluq problemlərinin qarşısını almağa kömək edir.
Böyümə hormonunun ifrazını artırır, uşaqların və yeniyetmələrin inkişafına müsbət təsir göstərir.
Yetkin insanların gündəlik sink ehtiyacı 8-11 mq arasında dəyişir, lakin hamilə qadınlar, aktiv idmançılar və immun sistemini gücləndirmək istəyən şəxslər üçün bu miqdar bir qədər artırıla bilər. Qidalanma rasionunda sinklə zəngin məhsullara yer vermək, orqanizmin normal funksiyalarını qorumaq və ümumi sağlamlığı yaxşılaşdırmaq üçün vacibdir.
Sink vitamin faydaları
Sink vitamin faydaları immuniteti gücləndirmək, hüceyrələri qorumaq və bədən funksiyalarını dəstəkləmək baxımından əvəzedilməzdir. Bu mineral:
Bədəni infeksiyalardan qoruyur və immun sistemini gücləndirir.
Antioksidant təsirə malikdir, sərbəst radikalların zərərini azaldır.
İştahı normallaşdırır, həzmi yaxşılaşdırır.
Əsəb sistemini gücləndirir, stress və yorğunluğun qarşısını alır.
DNT sintezini və protein istehsalını dəstəkləyir, hüceyrələrin sağlam böyüməsinə və inkişafına kömək edir.
Zehni fəaliyyət və yaddaşı gücləndirir, Alzheimer və digər neyrodegenerativ xəstəliklərin qarşısını almağa kömək edir.
Sink çatışmazlığı
Sink çatışmazlığı bədəndə müxtəlif sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Bu çatışmazlıq nəticəsində:
- İmmunitet zəifləyir, tez-tez xəstəliklərə yoluxma riski artır.
- Saç tökülməsi, dırnaq qırılması və dəridə problemlər yaranır.
- İştahsızlıq, yorğunluq və əzələ zəifliyi müşahidə olunur.
- Yaraların sağalması gecikir, infeksiyalar daha uzun müddət davam edir.
- Dad və qoxu hissi zəifləyir.
- Uşaqlarda böyümə geriliyi və inkişaf problemləri ortaya çıxa bilər.
- Sonsuzluq və reproduktiv problemlər yarana bilər.
Sink nələrdə var?
Sink mineralı bir çox qida məhsulunun tərkibində mövcuddur. Ən zəngin sink mənbələri bunlardır:
Heyvan mənşəli qidalar
- Qırmızı ət (mal, quzu, dana əti)
- Toyuq və hinduşka əti
- Balıq və dəniz məhsulları (istiridyə, karides, tuna balığı)
- Mal qaraciyəri və digər orqan ətləri
- Yumurta sarısı
- Süd və pendir kimi süd məhsulları
Bitki mənşəli qidalar
- Balqabaq toxumu – 100 qramda 6.6 mq sink var, bu da gündəlik ehtiyacın 44%-ni qarşılayır.
- Fındıq, fıstıq və badam – sinklə zəngindir, lakin yüksək kalorilidir.
- Ispanaq və brokkoli – ən yaxşı tərəvəz sink mənbələrindəndir.
- Ağ göbələk – 100 qramında 8 mq sink var.
- Kakao və tünd şokolad – antioksidantlarla zəngin olmaqla yanaşı, yüksək miqdarda sink ehtiva edir.
- Noxud, mərci, lobya və fasulye – həm yaxşı bir protein, həm də sink mənbəyidir.
- Susam və küncüt yağı – sink və kalsiumla zəngindir, uşaqların inkişafı üçün faydalıdır.
Sink çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün sadaladığımız qidaları gündəlik olaraq lazım olan dozada istehlak etmək lazımdır. Bundan başqa qida əlavəsi olaraq də hər gün həkimin təyin etdiyi dozada qəbul edilməsi vacibdir. Çünki həddindən artıq sink qəbulu mədə-bağırsaq problemlərinə, immun sisteminin zəifləməsinə və digər mineralların sorulmasına mane ola bilər. Bu səbəbdən, qida əlavəsi kimi sink qəbul edərkən həkim tərəfindən tövsiyə edilən dozaya riayət etmək olduqca vacibdir.
