Nəfəs darlığı insan həyatını məhdudlaşdıran, sadə gündəlik işləri belə çətinləşdirə bilən bir problemdir. Bu simptom bəzən sadəcə yorğunluğun əlaməti kimi qəbul olunsa da, əksər hallarda ciddi xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər. İnsan gündəlik fəaliyyəti zamanı pilləkənlə qalxarkən, azacıq fiziki hərəkətdə və ya yatarkən belə hava çatışmazlığı hiss edirsə, bu artıq nəfəs darlığı probleminin ciddiyə alınmalı olduğuna işarədir.
Nəfəs darlığı yalnız fiziki narahatlıq deyil, həm də psixoloji gərginlik yarada bilər. İnsan öz nəfəsini tam ala bilməyəndə panikaya düşür və bu da problemi daha da gücləndirə bilər. Odur ki, bu vəziyyəti ciddi qəbul edib, vaxtında düzgün yanaşma göstərmək vacibdir.
Nəfəs darlığının səbəbləri nədir?
Nəfəs darlığının səbəbləri bir çox amillərlə əlaqələndirilə bilər. Bəzən bu, qısa müddətli, keçici bir hal olsa da, bəzi hallarda orqanizmdə mövcud olan xroniki bir xəstəliyin xəbərçisi ola bilər. Məsələn:
Astma və bronxial daralma: Bu hallarda tənəffüs yollarının daralması nəticəsində hava axını məhdudlaşır və nəfəs darlığı yaranır.
Ürək çatışmazlığı: Qan dövranı zəifləndikdə, toxumalar oksigenlə lazımi səviyyədə təmin olunmur, bu da nəfəs darlığının səbəbləri sırasında yer alır.
Ağciyər xəstəlikləri: KOAH, sətəlcəm və ya ağciyər fibrozları kimi xəstəliklər də nəfəs almanı çətinləşdirə bilər.
Anemiya: Qanda hemoglobinin az olması oksigen çatışmazlığına səbəb olur ki, bu da nəfəs darlığının əsas səbəblərindən biridir.
Psixoloji faktorlar: Stress, panik atak və narahatlıq hallarında bəzən heç bir orqanik səbəb olmadan da nəfəs darlığı müşahidə oluna bilər.
Əgər bu faktorlar diqqətdən kənarda qalarsa, nəfəs darlığının səbəbləri daha da mürəkkəbləşə və müalicəsi gecikə bilər. Vaxtında aparılan tibbi müayinələr problemin əsas qaynağını üzə çıxarır və doğru addımların atılmasına imkan yaradır.
Nəfəs darlığının müalicəsi necə aparılır?
Nəfəs darlığının müalicəsi, onun yaranma səbəbindən asılı olaraq fərqli yollarla həyata keçirilir. Simptomları sadəcə gizlətmək əvəzinə, problemi yaradan əsas səbəbi aradan qaldırmaq məqsədəuyğundur.
Məsələn:
Astma hallarında bronx genişləndirici inhalyatorlar nəfəs darlığının müalicəsi üçün əsas vasitələrdən biridir. Davamlı olaraq həkim nəzarəti altında müalicə planı hazırlanmalıdır.
Ürək problemi olanlarda, həyat tərzi dəyişiklikləri, duzun azaldılması və ürəyə dəstək verən preparatlar təyin olunur. Bu yanaşma nəfəs darlığının müalicəsində mühüm rol oynayır.
Ağciyər xəstəliklərində isə tənəffüs məşqləri, antibiotiklər və lazım gəldikdə oksigen dəstəyi ilə nəfəs darlığının qarşısı alınır.
Anemiya səbəbli hallarda isə dəmir tərkibli dərmanlar və qida rejimi dəyişdirilərək müalicə tətbiq olunur.
Psixoloji səbəblərlə əlaqəli olan nəfəs darlığının müalicəsi isə psixoterapiya, nəfəs texnikaları və bəzən antistress dərmanlarla aparılır.
Ən əsas məqam odur ki, nəfəs darlığının müalicəsi yalnız simptomu aradan qaldırmaqla kifayətlənməməlidir. Müalicə fərdi şəkildə, diaqnozun nəticələrinə əsaslanaraq həyata keçirilməlidir.
Nəfəs alma həyatın təməlidir
İnsan hər gün fərqinə varmadan yüzlərlə dəfə nəfəs alır. Amma bu prosesi hər dəfə çətinliklə, gərginliklə yaşamaq həyat keyfiyyətinə ciddi zərbə vurur. Nəfəs darlığı olan insanlar bəzən danışarkən belə dayanmalı olur, bu isə sosial həyatı məhdudlaşdırır.
Nəfəs darlığının səbəbləri düzgün müəyyən olunmadıqda, insan daim narahatlıq içində yaşayır. Hətta bəzən bu narahatlıq fiziki sağlamlıqdan daha çox psixoloji yüklənmə yaradır. Bu səbəbdən də nəfəs darlığının müalicəsi kompleks yanaşma tələb edir, həm tibbi, həm də emosional baxımdan.